یادی از علامه سید مرتضی عسکری و اندیشهٔ وحدت اسلامی

خدا رحمت کند علامهٔ فقید سید مرتضی عسکری را. این مقاله را امروز توی سایت تقریب دات آی‌آر دیدم. یکی دو قسمت جالب رو اینجا نقل می‌کنم. متن کاملش رو از اینجا ببینید.
خدای سبحان می‏فرماید: «ان هذه امتکم امة واحدة وانا ربکم فاعبدون‏» (انبیاء /92)؛ این پیامبران بزرگی که به آنان اشاره کردیم (و پیروانشان) همه یک امت واحد بودند و من پروردگار شمایم، تنها مرا بپرستید.
...
وحدت عملی
در این باره از باب مثال عرض می‏کنم: ما در مکتب اهل بیت (علیهم السلام) حُکمی داریم مبنی بر این که «هر کس در نماز بسم‏الله الرحمن الرحیم نگوید نمازش باطل است‏»، و نمی‏توان به او اقتدا کرد ولی با توجه به این که برادران حنفی مذهب ما چنین عقیده‏ای ندارند و حمد را بدون «بسم‏الله‏» قرائت می‏کنند، از ائمه ما در کتاب «وسائل الشیعه‏»، در سه حدیث از امام صادق (علیه السلام) آمده‌است که فرمود:
«من صلي خلفهم كان كمن صلي خلف رسول الله‏»، (یعنی؛ کسی که پشت‏سر آنان نماز بخواند، مانند آن است که پشت‏سر رسول خداصلی الله علیه وآله نماز خوانده است)، با این که آن امام [جماعت] حنفی «بسم‏الله‏» نمی‏گوید. در حدیث دیگری آمده:
«اذا صلّيت معهم غفرلك بعدد من خالفك - في قراءة البسملة - و حضر الصلاة في المسجد»، (یعنی؛ هر گاه تو با آنان نماز بگزاری، به تعداد کسانی که در خواندن بسم‏الله با تو مخالفت کرده و در مسجد به نماز ایستاده‏اند، از گناهانت آمرزیده می‏شود).
راوی دیگری به امام صادق (علیه السلام) شکایت می‏کند و می‏گوید: «امام جماعت ما در عقیده مخالف با ماست، او همه یاران ما [شیعیان] را دشمن می‏دارد، [وظیفه ما چیست؟]. امام (علیه السلام) فرمود: از سخن وی چیزی بر تو نیست، به خدا سوگند اگر آنچه می‏گویی راست باشد، تو از او به امامت در مسجد سزاوارتری، تو در ورود به مسجد نخستین و در خروج از آن آخرین نفر باش و با مردم خوشرفتاری کن و سخن نیکو بگو.
از فرمایش امام صادق (علیه‏السلام) برمی‏آید که آن حضرت از سخن راوی و انتقادش خشنود نشده، لذا به او فرمودند: با مردم خوش‌رفتار باش و نیکو سخن بگو.
امام صادق (علیه السلام) به راوی دیگری فرمود:
«یا اسحاق! اتصلی معهم فی المسجد؟ قال: قلت نعم، قال: «صل معهم، فان المصلي معهم في الصف الاول كالشاهر سيفه في سبيل الله‏» (*) ، ای اسحاق، آیا با آنان [مخالفان] نماز می‏گزاری؟ گفتم: آری؛ فرمود: با آنان نماز بگزار، همانا، نمازگزار با آنان در صف اول، مانند کسی است که در راه خدا شمشیر کشیده است.
بدین سان وحدت عملی تحقق می‏یابد.
امام صادق (علیه السلام) شخصاً با ابوحنیفه می‏نشست و در عقاید و احکام با وی مناظره می‏کرد، و این کار تا زمان شیخ مفید در بغداد معمول بود. شیخ طوسی استاد کرسی تدریس در دارالخلافه بود، ولی سلاجقه که به بغداد رفتند، کرسی شیخ را سوزاندند و میان ما جدایی افکندند، سپس اختلافهایی میان صفویه و خلافت عثمانی پدید آمد، و این اختلافات در واقع از سیاست ناشی می‏شد نه از دین.

(*) و در این لحظه کتاب «معالم المدرستین‏» را با دست‏خویش بلند کرد.

منبع: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی